Dirk Vreedebank

Dirk Vreede werd geboren op 12 mei 1819 in Den Haag, hij was de zoon van Cornelius Vreede en Dorothea Beatrix Diderica Bouman.

Hij trouwde op 7 juni 1844 in Heusden met Sara Adriana van Baak, geboren op 3 mei 1820 te Heusden.
Het echtpaar Vreede-van Baak vertrok naar Nederlands Oost Indië waar Dirk werkzaam was als tabakscontractant en waar hun drie zonen werden geboren.
Op 21 maart 1850 overleed Sara Adriana van Baak in Ngladjoe, Rembang.
Dirk Vreede vertrok in 1852 met zijn drie zonen naar Nederland.

Op 2 februari 1853 trouwde Dirk Vreede in Wageningen met Anna Elisabeth de Voogt geboren te Wageningen op 21 januari 1822, telg uit een Wageningse tabaksfamilie. Uit dit huwelijk werden drie kinderen geboren.
In 1855 gaf Dirk Vreede opdracht tot de bouw van een grote buitenplaats aan de toenmalige Arnhemsche Bovenweg op de Wageningse Berg. De eerste steen werd gelegd op 12 mei 1855, het huis kreeg de naam Ngladjoe (Hinkeloord).
In december 1872 werd de buitenplaats Ngladjoe verkocht en het gezin Vreede vestigde zich aan de Hoogstraat in Wageningen.

Dirk Vreede bekleedde in Wageningen vele maatschappelijke en kerkelijke functies. Op 12 mei 1874 werd hij lid van de Wageningse gemeenteraad en op 7 september 1875 volgde zijn verkiezing tot wethouder.
Wethouder Dirk Vreede overleed op 18 november 1886 in Wageningen.
Na zijn dood werd een commissie van drieëntwintig ingezetenen gevormd om te komen tot een blijvend aandenken in de vorm van een ‘artistieke’ bank.
De stenen bank werd ontworpen door J. Goossen en geplaatst in het Noorderplantsoen.
Op 23 juni 1887 vond de onthulling plaats en burgemeester mr. H.J. Wunder sprak na de symbolische overdracht de dichterlijke woorden:

‘Onthoudt U van geweld aan deze bank te plegen,
Die eenmaal voor een vriend, de burger uwer stad,
Door arm en rijk, zijn herinnering ten zegen,
Gesticht werd op deez plek, waar hij zo gaarne zat’.

Dirk Vreedebank sinds 1979Bij de aanleg van Het Plantsoen in 1969 verdween het fraaie Noorderplantsoen en werd de bank gesloopt. Alleen de zijstukken bleven bewaard.
Dankzij de activiteiten van de heren Jan J. de Goede en F. Verwoerd van de historische vereniging Oud-Wageningen en de gemeente Wageningen, die de kosten voor haar rekening nam, werd de bank in 1979 hersteld en kreeg weer een plaats in het plantsoen aan de noordzijde van Junushoff.

Bronnen:

‘Wageningse avonden’ A.G. Steenbergen
OW december 1986, A.G. Steenbergen
100 jaar geleden overleed Dirk Vreede
Haags gemeentearchief
Gemeentearchief Wageningen

Door: HMBitter

 

George Sturm

George Sturm (op zijn Duits uit te spreken, men schrijft ook wel Georg) is een schilder die in 1855 in Wenen werd geboren. Hij bezocht daar de Kunstnijverheidsschool. Hij heeft echter vele jaren in Nederland gewerkt en gewoond. Zo ook in Wageningen waar hij in 1923 is gestorven. Hij was bevriend met August Falise, de beeldhouwer waarnaar reeds een straat is vernoemd in Wageningen. Naast zijn werk als kunstenaar was hij hoogleraar aan de Rijksschool voor Kunstnijverheid Amsterdam.

George Sturm is beroemd om de decoraties van het Rijksmuseum en het Amsterdam Centraal Station (onder andere in de Koninklijke wachtkamer). In de Statenzalen van de provincies Overijssel en Drenthe zijn ook wandschilderingen van hem of ontworpen door hem. Hij schilderde de wandschilderingen niet direct op de muur, maar op doek. Hij beschilderde ook het plafond van het Academiegebouw aan het Domplein van de Universiteit van Utrecht. Georg Sturm’s portretten zijn in een joyeuze 19e-eeuwse stijl geschilderd. Ook van August Falise heeft hij een portret gemaakt. Zijn schilderijen stellen verder onder andere ambachten voor, dieren en bloemen, maar ook meer abstracte allegorieën en deugden. Hij kon prachtig natuurgetrouw schilderen. De beroemde wanddecoraties in het Centraal Station en de Statenzaal gaf hij echter een tweedimensionaal effect, door weinig diepte en lijnen om de figuren te trekken, zoals bij een prent of beeldverhaal. Een door Sturm ontworpen tegeltableau met de drie gratiën ‘Schoon, Waar en Goed’ is aangekocht door het Rijksmuseum in Amsterdam. Het tableau werd in 1882 gemaakt bij de plateelbakkerij Rozenburg in Den Haag. Van Sturm worden af en toe werken geveild.

George Sturm heeft een straat naar zich genoemd gekregen in Nieuw Kortenoord.

Door: Pauline Schakenbos