Op het binnenplaatsje van het Zodiacgebouw op de Campus staat een zuil met dieren: Schapen, koeien, varkens en vissen. En dat klopt, want Zodiac is de plaats waar vee en vissen worden bestudeerd.
Het is een fors beeld van licht beton, ruim drie meter rijst het op uit een bak met witte kiezels. De vissen aan de basis zijn groen uitgeslagen alsof ze toch niet zo goed meer tegen water kunnen. De zuil stond sinds 1977 in de entreehal van het Zodiac aan de Marijkeweg. Een hele overgang was het, toen dit beeld in de open lucht op de Campus werd gezet toen het oude gebouw werd gesloopt.
Lang heeft niemand geweten wie de kunstenaar was, maar dankzij de relaties van Leo Eppink van Rondleidingen Wageningen weten we sinds kort, dat Albert Diekerhof (1917 – 1997) het heeft gemaakt. In Dinxperlo heeft hij een zuil staan die er een beetje op lijkt. In Nijmegen staan stalen vogels van hem. Maar van de zuil weten we weinig.
Wageningen UR, 6708 Wageningen, Nederland
De titel, de uitleg van de kunstenaar, de mening van de wetenschappers, kortom, de hele achtergrond is onbekend. Uw informatie is welkom (u kunt uw reactie hieronder plaatsen)!
Vanaf 1973 ben ik namens de Gebruikers belast geweest met de bouw van het nieuwe Dierkunde –Veeteelt gebouw. Het lag aan de Marijke weg, maar inmiddels is het afgebroken(!) Als resultaat van een prijsvraag tijdens de bouw, kreeg het gebouw de naam Zodiac, de dierenriem, vanwege de diversiteit aan dieren die daar bestudeerd zouden gaan worden. Zodiac is ook een acroniem,een geniale combinatie van de termen Zo/ötechniek, Di/erkunde, en proef- Ac/comodatie.
Ingenieur H.E. van Gelder van de Rijksgebouwendienst was daarvan de architect. De Dierenzuil, die inderdaad steeds in de centrale hal van Zodiac heeft gestaan (in een verdiept gedeelte van de vloer) is niet gemaakt van licht beton, (zoals opgemerkt in het krantenbericht over de Kunstraadsels) maar gehouwen uit Bentheimer zandsteen en is van de hand van de Arnhemse beeldhouwer Albert Diekerhof.
De keuze voor dit beeld is ook het resultaat van overleg binnen Zodiac kringen over de inzendingen van een uitgeschreven prijsvraag voor een kunstwerk vanuit de BKR regeling. De Beeldende Kunstenaars Regeling behelsde dat een percentage van de bouwsom van een nieuw gebouw besteed mocht worden aan een aldaar passend kunstwerk.
Wij, de schrijvers van dit stukje, herinneren ons dat er ook andere, destijds afgekeurde ontwerpen binnen zijn gekomen,onder meer van de Nijmeegse kunstenares Haffmans, die een ezel met een ruiter met een hoed op wilde maken met op de rug een groepje dieren zoals bekend van de Bremer Stadt Musikanten. Ook afgekeurd werd een ontwerp van een kunstenaar uit Tiel, die voorstelde een reeks kleurige plastic ballen te gieten, transparant en allen gevat in een dik touw (de samenhang van de vakgebieden in Zodiac), dat in de vide naar beneden zou hangen.
Er moet ergens een verslag zijn over de bewogen vergadering en de daar gebruikte hete argumenten vóór en/of tegen bepaalde inzendingen, maar we weten nog wel dat dat ontwerp vooral werd afgekeurd op grond van wat “ondernemende studenten” daarmee zouden kunnen uithalen, bij voorbeeld ”alsTarzan zwaaien door de hal van Zodiac”. Het tenslotte aanvaarde ontwerp, het beeld van Diekerhof behoorde ook tot de inzendingen van de uitgeschreven prijsvraag. Die zuil van Diekerhof toont onderaan Vissen als de basale en grootste groep van de gewervelde dieren, die voor het eerste in Wageningen bestudeerd zouden worden, terwijl varkens, schapen en koeien als kenmerkende landbouwhuisdieren daarboven prijkten. Pas later werd duidelijk dat ook studies aan kippen in Zodiac zouden plaatsvinden en de architect maakte daarom twee nissen in de Centrale hal waarin nadien beelden werden geplaatst van ’n kip en ’n haan.
Toen het gebouw met de kantine op de tweede verdieping al enige tijd in gebruik was, werd daar op de muur de kop van de stier Adema gehangen en daar tegenover het achterste van datzelfde dier, via KI vader van meer dan 100.000 kalveren (volgens de verhalen).
Wellicht is hiermee het Raadsel van de Dierenzuil enigszins toegelicht. Gedurende de gehele periode dat Zodiac, als fraai en aantrekkelijk gebouw om in te werken gebruikt werd, heeft de zuil in de hal gestaan. Bij feesten bood het beeld een aantrekkelijke plaats om daarbij gesprekken te voeren en/of je glas of kop op te zetten. Voor zover wij weten heeft het beeld nooit een “koosnaam” gekregen, ook hebben we er nooit één waarderend woord over gehoord.
Dr. Jan W. M. Osse, destijds (>1973) namens de gebruikers bij de bouw betrokken en in samenspraak met Ir. H.E van Gelder, de architect van Zodiac.