1944 – Wiki Wageningen

De Hoogere Burger School

3 november 2016 door admin

De voormalige Rijks Hogere Burger School is een karakteristiek pand op de hoek van de Wilhelminaweg en de Gen. Foulkesweg.

Het complex van de voormalige Rijkshogere Burgerschool is na 1897 in fasen tot stand gekomen en werd ontworpen door architect en rijksbouwmeester Jacobus van Lokhorst. Het bestaat in totaal uit drie panden: op Wilhelminaweg nr. 1 het hoofdgebouw, op nr. 3 de conciërgewoning en op nr. 5 het gebouw voor gymnastiek en tekenen dat in 1919 werd voltooid.
Het gebouw is rijk uitgevoerd in de voor hem kenmerkende combinatie van neogotische en neorenaissance-details. Andere karakteristoeke panden van van Lokhorst zijn het Internaat van de Rijkslandbouwschool op Duivendaal (schuin tegenover de Junushoff) en het voormalige Labortarium voor Zaadcontrole aan de Binnenhaven.

Het gebouw is van cultuurhistorisch belang als voorbeeld van een schoolgebouw dat is gebouwd naar de in die tijd vernieuwende, door de overheid opgestelde, opvattingen waarin bij de bouw en inrichting van lokalen rekening werd gehouden met de hygiëne, de lichamelijke ontwikkeling en de gezondheid van leerlingen.

Aan de zuidzijde van het gebouw bevind zich een opvallend detail dat nog herinnerd aan de scheikundelessen in de school: een zonnevenster.
Dit zonnevenster bevatte een draaibare cilinder met een instelbare spiegel waarmee zonlicht kon worden opgevangen en via de gerichte spiegel omgezet in een sterke lichtbundel die kolven en reageerbuizen op de laboratoriumtafel doorlichtte en helder kon worden gepresenteerd.

Iets verderop ziin aan de zuidgevel nog sporen uit de tweede wereldoorlog zichtbaar: In de weken na 17 september 1944 lag Wageningen voortdurend onder vuur. In de muur zijn de granaatinslagen nog duidelijk zichtbaar.

In 1968 sloot de HBS op deze locatie, en verhuisde de school naar de nieuwbouw aan de Hollandseweg: de huidige Regionale Scholengemeenschap Het Pantarijn.

Een gedeelte van het voormalig lyceum werd verbouwd tot muziekschool. Het hoofdgebouw en de dependace zijn jarenlang in bebruik geweest bij ceratief centrum Keo-werkwinkel, (1963-1990). De dependance voor ‘Teekenen en Gymnastiek’ is in 2014 door de gemeente verkocht en heeft een woonbestemming. Het hoofdgebouw is nog steeds in gebruik als Centrum voor Kunstzinnige Vorming: ’t Venster.

Hotel de Wageningsche Berg

10 maart 201514 april 2013 door admin

Op 21 mei 1874 werd hotel De Wageningse Berg feestelijk geopend. Het hotel werd gebouwd op één van de mooiste punten van de Bergrand met uitzicht op de Rijn en de Betuwe.
In 1910 werd het hotel door blikseminslag verwoest en opnieuw opgebouwd.

Na de bominslag op 26 maart 1943 in het Roode Dorp werd een gedeelte van het hotel ingericht als noodziekenhuis voor de opvang van de slachtoffers. Dit noodziekenhuis kreeg de naam ‘Waterland’.

Op 24 april 1943 bood het hotel onderdak aan tachtig bewoners en personeelsleden van de Prins Hendrik Stichting uit Egmond aan Zee. Eind januari 1944 moesten deze tijdelijke bewoners vertrekken, de Duitse bezetter eiste het hotel op.
Op 27 september 1944 werd het hotel vanuit de Betuwe door de geallieerden in brand geschoten.

In het kader van het *Marshallplan werd het hotel herbouwd en in 1954 heropend. De architect was Jan Wils.
In 1970 nam de verzekeringsmaatschappij Amev het hotel over en maakte er een conferentieoord van. In 1982 werd het conferentieoord uitgebreid met nieuwbouw in de vorm van een vierkant blok aan de oostzijde.
In 2001 kreeg het conferentieoord weer de bestemming hotel en restaurant.
In de tweede helft van 2012 is hotel De Wageningse Berg gesloopt.
De officiële start van de nieuwbouw is op 6 december 2012, de planning is dat het nieuwe hotel in het derde kwartaal van 2013 wordt geopend.

* Het Marshallplan was een omvangrijk materieel hulpplan, dat op initiatief van de toenmalige Amerikaanse minister van Buitenlandse zaken George C. Marshall drie jaar na de Tweede Wereldoorlog in werking trad

Door: wageningen1940-1945.nl

Lexkesveer

6 oktober 202223 januari 2013 door admin

Lexkesveer

Lexkesveer-reddingsboei

De huidige pont van het Lexkesveer werd 1 juli 1992 in gebruik genomen. Hij is gebouwd bij scheepswerf Peters in Kampen. Op de werf werd de nieuwe ‘LEXKESVEER I’ gedoopt door Monique Zegveld uit Randwijk. Na de doopplechtigheid werd, ’s nachts, de pont over de IJssel en de Rijn onder leiding van de chef van het veer, B. Brouwer, met deen deel van Ben W naar Wageningen gevaren. Daarna is de pont begonnen aan zijn heen en weer vaarten.

Bij de vernieuwing van het pont bleef de oude houder voor de reddingsboei gelukkig gespaard.

Het onderstaande gedicht is van Ben Sikken. Ben Sikken was een Wageningse dichter en verzetsman. Hij werd op 25 september 1944 door de Duitsers doodgeschoten. Uit erkentelijkheid voor zijn verzetswerk hebben B en W besloten , november 1987, om een straat in de woonwijk Sahara naar hen te vernoemen.

avond-aan-de-rivier-ben-sikkens

Bron: onbekend

Door: Anneke Rot

Wageningse kinderen in Ilpendam, 1940

5 januari 201318 december 2012 door admin

De foto die rond 27 juli 1940 in veel landelijke kranten heeft gestaan: De kinderen worden door de burgemeester verwelkomd en met rijtuigen en boerenwagens naar hun logeeradressen gebracht.

Als na de eerste oorlogsdagen en de capitulatie ieder het leven weer probeert op te pakken zitten veel mensen in Wageningen en omgeving nog zonder of met een zwaar beschadigde woning. Door toedoen van de burgemeester van Ilpendam (of op aandringen van zijn vrouw) worden kinderen uit Wageningen uitgenodigd de schoolvakantie in Ilpendam door te brengen om de oorlogsdagen een beetje te vergeten. Een damescomité heeft in Ilpendam geld ingezameld en de burgemeester heeft overlegd met het bestuur van Wageningen. Dr.Ir.W.Smith van het Centraal Genootschap afd. Wageningen, zal de organisatie verzorgen. Er is plaats voor 75 kinderen. Ilpendam is een dorp aan het Noord-Hollands kanaal tussen Amsterdam en Purmerend.

18 Jongens en meisjes komen eind juli naar Ilpendam en worden bij de tramhalte door leeftijdgenoten welkom geheten.

De kinderen zijn bij verschillende families, veelal op boerderijen, ondergebracht.
Bij een poging die geschiedenis te beschrijven heeft de ‘Oudheidkundige Vereniging Ilpendam’ gezocht naar die kinderen en de pleegouders. Van vier kinderen uit twee gezinnen is hun verhaal van de logeerpartij gevonden, omdat ze nog contact hebben met de pleegouders of de kinderen daarvan. Bertus en Aaltje Sachteleben logeerden aan de overkant van het kanaal op de boerderij bij de familie Exalto.
Ineke en Beppie Engelsman, die evenals de familie Sachteleben voor de oorlog in de Veerstraat in Wageningen woonden, hebben in 1940 bij de families Box en de Goede gelogeerd. Hun verhaal gaat nog verder:
Toen in 1944, bij de luchtlandingen, de bewoners van Wageningen wéér op de vlucht moesten is de hele familie Engelsman in Ilpendam neergestreken.

De kinderen weer bij hun oude ‘pleegouders’ en vader en moeder bij twee andere families in de buurt. Na de bevrijding gingen vader en moeder in Wageningen woonruimte zoeken en de kinderen bleven nog een tijdje in Ilpendam op school. Bij het koninginnefeest in Ilpendam, 31 aug 1945, vielen die meisjes nog in de prijzen, met hun klasgenootjes verkleed als ‘bloemenmeisje’.

De Oudheidkundige Vereniging Ilpendam zou graag van meer mensen die geschiedenis uit 1940 willen optekenen en foto’s verzamelen.

Door: Ben Treijtel

Roode Dorp – Volkswoningbouw II

26 januari 201328 november 2012 door admin

De wijk Volkswoningbouw was gelegen tussen de Lawickse Allee, Haagsteeg en de Dijkgraaf, in het (toenmalige) noordwesten van Wageningen. Tegenwoordig is deze voormalige wijk onderdeel van de wijk De Buurt.

De oprichting in Wageningen van de vereniging Volkswoningbouw (VWB) vond plaats op 17 april 1912. De statuten werden bij Koninklijk besluit van 12 september 1912 goedgekeurd.

De opdracht een stratenplan met 83 woningen te ontwerpen werd gegeven aan het Rotterdamse architectenbureau Roos en Overeijnder.
De aanbesteding van de bouw vond plaats op maandag 23 november 1914. Het werk werd gegund aan de aannemer Albert Haar uit Wageningen.
Zaterdag 8 januari 1916 werden de 83 woningen in de wijk van Volkswoningbouw in aanwezigheid van verschillende genodigden door mr. H.F. Hesselink- van Suchtelen, burgemeester van Wageningen, geopend.( Zie deel I Volkswoningbouw)

Het tweede gedeelte met 105 woningen werd gebouwd in 1919. Op 18 juli 1919 werd door de gemeenteraad van Wageningen de straatnamen vastgesteld. De straat in het eerste gedeelte kreeg de naam Julianastraat.

Het tweede gedeelte omvatte meer straten, van Eckstraat, genoemd naar de eerste voorzitter, Beekstraat, Matenstraat en Vanenburgstraat.

Tijdens de bominslag van 26 maart 1943 werd er grote schade aangericht aan woningen in het tweede gedeelte. Er vielen 27 dodelijke slachtoffers.

In een aangetekende brief van 30 maart 1943 van de Algemeen Gemachtigde voor de Wederopbouw en de Bouwnijverheid Dr. Ir. J.A. Ringers staat de volgende tekst: ‘zegt de burgemeester van de gemeente Wageningen aan, dat hij overgaat tot onteigening, ten name van de gemeente Wageningen van het puin en de verdere restanten van opstallen der percelen welke in den nacht van 26 op 27 maart geheel of nagenoeg geheel zijn verwoest.
Het is de bedoeling dat de afkomende materialen zoveel mogelijk worden gebruikt voor de wederopbouw van de vernielde gebouwen’.

Met algemene stemmen werd tijdens de ledenvergadering van 24 september 1943 besloten tot ontbinding van de vereniging Volkswoningbouw
Op 15 november 1943 ging de gemeente akkoord met de overname. Op 22 november 1943 werd de overname door de gemeente per brief aanvaard.
Op 1 juli 1944 vond de formele overdracht van de vereniging Volkswoningbouw naar de gemeente plaats.

Namens de vereniging Volkswoningbouw ondertekenden voorzitter Gerrit Sluis en secretaris Antonie te Wechel. Namens de gemeente tekende burgemeester Wouter Hendrik van den Brink, handelende ter uitvoering van het door den burgemeester van Wageningen ter waarneming van de taak van de raad der gemeente, uitvoering verordening 152/1941.

Vanaf begin 1942 was er schriftelijk overleg tussen de secretaris-generaal K.J. Frederiks van het departement van Binnenlandse Zaken en burgemeester IJzerman van de gemeente Wageningen over het centraliseren van het onderhoudswerk van alle in de gemeente bestaande woningwetwoningen teneinde te komen tot een meer economisch onderhoudsbeheer dan bij de tot op heden gevolgde gesplitste wijze van werken mogelijk is.

De gewenste centralisatie van het onderhoud vormde de aanleiding om tot oprichting van een gemeentelijke woningstichting te komen.

De Stichting Centraal Woningbeheer werd opgericht bij besluit van het gemeentebestuur van Wageningen dd. 25 januari 1944. Goedgekeurd op 2 februari 1944 door het provinciaal bestuur van Gelderland.

Bronnen: Gemeentearchief Wageningen

door: HMBitter