Jan J. de Goede

Jan de Goede is oprichter van Historische vereniging Oud-Wageningen. Hij werd in 1926 geboren in het Friese Sloten. Zijn vader was een Amsterdammer, zijn moeder een Wageningse. Door de vroege dood van zijn moeder woonde hij grotendeels bij zijn opa, koster in Wageningen. Mede door de verhalen die deze vertelde, raakte Jan geïnteresseerd in de geschiedenis van de stad. Na zijn diensttijd woonde hij in Amsterdam en trouwde met Nel Olie. Ze kregen drie kinderen. Hij was reclametekenaar in Amsterdam en bij de drukkerij van zijn oom in Wageningen. Toen deze plotseling overleed nam hij de drukkerij over. Hij maakt er een offsetdrukkerij van, destijds een nieuwe techniek. Hij ontwikkelde zich tot een kundig drukker.

Jan de Goede was een actieve, ondernemende man. Hij zat bij diverse verenigingen, zoals de filatelistenvereniging en de Wageningse automobielclub. Hij legde makkelijk contact en wist mensen te enthousiasmeren. Bij zijn dagelijkse wandelingetje met de hond door de stad ging hij graag een gesprek aan. Vaak over veranderingen in de stad en het behoud van bijzondere plekken. Een van de zaken waar hij zich hard voor maakte was de Nudepoort (hoek Emmapark Nudestraat). Samen met anderen heeft hij voor elkaar gekregen dat de resten van het bastion behouden bleven. Ze zijn in 1967 gerestaureerd. In 1973 heeft Jan mensen enthousiast gemaakt om een historische vereniging op te richten. Al de eerste avond die men in de Junushoff hield over de plannen tot oprichting trok veel belangstellenden. Hij maakte zich ook hard voor de oprichting van een historisch museum. In de Casteelse poort is een zaal naar hem vernoemd. In Nieuw Kortenoord is een straat naar hem vernoemd.

Door: Pauline Schakenbos

 

Johan Karsch

Johan Karsch was een bevlogen kunstenaar die onverwacht op 33-jarige leeftijd overleed aan een hartaanval. Door zijn grote werklust liet hij desondanks zo’n 800 kunstwerken na.

Johan Karsch werd geboren in 1945 in Renkum. Hij was autodidact. Later heeft hij nog wel een cursus boetseren gedaan aan de kunstacademie. Hij had duidelijk kunstenaarsbloed. Toen hij nog weinig geld had, leerde hij zichzelf lassen om in zijn vrije tijd beelden te creëren van stukken oud ijzer. Daarnaast maakte hij beelden van polyester. Hij is echter vooral hij bekend van de bronzen beeldjes met levendige figuren, zoals spelende kinderen, sporters, boeren, muzikanten. Hij boetseerde die in bijenwas, maakte er een mal van waarin het brons werd gegoten. Dit deed hij grotendeels zelf bij een bronsgieterij in Rumpt. In 1971 kwam hij met zijn gezin naar Wageningen, omdat hij aan de Niemeijerstraat een pand van een voormalig aannemersbedrijf kon betrekken. Hij gaf ook les en gaf ruimte aan jonge kunstenaars om zich te ontwikkelen.

Karsch was ook een actievoerder met protesten tegen de Vietnam oorlog en tegen burgerlijkheid en kwam op voor de waardering en belangen van kunstenaars. Uit zijn In Memoriam door Adri de Waard spreekt hoe hij als persoon en kunstenaar was. “Johan’s leven was één brok turbulentie. Een niet te stuiten woeligheid die zich uitte in zijn privéleven, zowel als in zijn kunstenaars-zijn. Buiten zijn atelier een verwoed liefhebber van paardrijden, watersport en reizen, daarbinnen een bewogen schepper van bronzen beeldjes en beelden waar de dynamiek van afstraalde.” Na zijn dood is een boekje over Johan Karsch gemaakt waarvan een exemplaar is in te zien in het gemeentearchief.

In Nieuw Kortenoord is een straat naar hem vernoemd.

Door: Pauline Schakenbos

George Sturm

George Sturm (op zijn Duits uit te spreken, men schrijft ook wel Georg) is een schilder die in 1855 in Wenen werd geboren. Hij bezocht daar de Kunstnijverheidsschool. Hij heeft echter vele jaren in Nederland gewerkt en gewoond. Zo ook in Wageningen waar hij in 1923 is gestorven. Hij was bevriend met August Falise, de beeldhouwer waarnaar reeds een straat is vernoemd in Wageningen. Naast zijn werk als kunstenaar was hij hoogleraar aan de Rijksschool voor Kunstnijverheid Amsterdam.

George Sturm is beroemd om de decoraties van het Rijksmuseum en het Amsterdam Centraal Station (onder andere in de Koninklijke wachtkamer). In de Statenzalen van de provincies Overijssel en Drenthe zijn ook wandschilderingen van hem of ontworpen door hem. Hij schilderde de wandschilderingen niet direct op de muur, maar op doek. Hij beschilderde ook het plafond van het Academiegebouw aan het Domplein van de Universiteit van Utrecht. Georg Sturm’s portretten zijn in een joyeuze 19e-eeuwse stijl geschilderd. Ook van August Falise heeft hij een portret gemaakt. Zijn schilderijen stellen verder onder andere ambachten voor, dieren en bloemen, maar ook meer abstracte allegorieën en deugden. Hij kon prachtig natuurgetrouw schilderen. De beroemde wanddecoraties in het Centraal Station en de Statenzaal gaf hij echter een tweedimensionaal effect, door weinig diepte en lijnen om de figuren te trekken, zoals bij een prent of beeldverhaal. Een door Sturm ontworpen tegeltableau met de drie gratiën ‘Schoon, Waar en Goed’ is aangekocht door het Rijksmuseum in Amsterdam. Het tableau werd in 1882 gemaakt bij de plateelbakkerij Rozenburg in Den Haag. Van Sturm worden af en toe werken geveild.

George Sturm heeft een straat naar zich genoemd gekregen in Nieuw Kortenoord.

Door: Pauline Schakenbos

Gerrit Zegelaar

Bij de meeste straatnamen in Nieuw Kortenoord zijn er Wageningers die de kunstenaar nog hebben gekend. Ze leefden namelijk medio vorige eeuw. Gerrit Zegelaar is echter een oude meesterschilder uit de 18e eeuw. Hij werd geboren in Loenen aan de Vecht, werkte een groot deel van zijn leven (1719-1794) in Amsterdam, daarna in Utrecht en kwam op latere leeftijd naar Wageningen.

Op 15-jarige leeftijd begon hij met schilderen en tekenen. Hij schilderde dagelijkse taferelen, portretten en landschappen. De portretten waren vaak van werkende mensen, zoals een boer, een voerman, een dienstmaagd, een visverkoopster. Hij schilderde ook behangdecoratie, onder andere in een huis in Haarlem, in opdracht van de heer Quarles van Ufford. Naast schilderijen bestaan er ook aquarellen en krijttekeningen van Zegelaar.

Gerrit kreeg de bijnaam ‘de stomme’ vanwege zijn doofstomheid. In 1788 is Gerrit met zijn vrouw Maria van der Steen in Wageningen gaan wonen, misschien wegens financiële problemen en in Wageningen had hij familie. (Zijn vader was een Wageninger.) Maar Belle van Zuylen schreef in 1789 in een brief aan haar broer dat volgens haar Gerrit Zegelaar zijn verstand had verloren, want door zijn vertrek uit Utrecht was hij alle zorg en hulp kwijtgeraakt.

Hij was een getalenteerde meester. Hij komt ook voor in de Geschiedenis der Vaderlandsche Schilderkunst dat tussen 1816 en 1840 verscheen. De beroemde 18e eeuwse kunstverzamelaar Braamcamp had twee schilderijtjes van hem in zijn verzameling. Zijn werken worden nu nog regelmatig geveild en leveren dan enkele duizenden euro’s op. Een paar van zijn werken zijn als poster uitgebracht.

Door: Pauline Schakenbos

Louis Raemaekers

Louis Raemaekers was geen schilder of beeldhouwer, zoals de andere kunstenaars in de sttaatnamen van Nieuw Kortenoord, maar een tekenaar. Tijdens de Eerste Wereldoorlog kreeg hij grote internationale bekendheid als politiek tekenaar en karikaturist.
In zijn Wageningse tijd was hij tekenleraar en directeur aan de Avondteekenschool voor Ambachtslieden en tekenleraar aan de Rijksland- en tuinbouwschool en de plaatselijke HBS.
Hij heeft ook van een aantal prominenten van de Rijkslandbouwschool karikaturen getekend.

Hij werd in 1869 in Roermond geboren en stierf in 1956 in Scheveningen. In 1895 kwam hij naar Wageningen. Schilder Harmen Meurs, die in Nieuw Kortenoord een pad naar zich genoemd krijgt, heeft les gekregen van Raemaekers. Daarnaast was hij ook boekillustrator en boekbandontwerper. Door zijn grappige kinderboeken illustraties werd hij door het Algemeen Handelsblad gevraagd politieke karikaturen te tekenen. In 1909 stapte hij over naar De Telegraaf. Hij vertrok vervolgens uit Wageningen en verhuisde naar Haarlem.

De agressie van de Duitsers in 1914, zoals de inval in het neutrale België, schokte hem zo dat zijn tot dan toe redelijk neutrale spotprenten veel sarcastischer werden. De Duitsers eisten zelfs maatregelen tegen hem, maar de Nederlandse regering weigerde dat. De Duitsers zetten vervolgens zelfs een prijs van twaalfduizend mark op zijn hoofd. Zijn tekeningen werden toen reeds in Frankrijk en Engeland gepubliceerd. In december 1915 tekende hij een contract met de Engelse Daily Mail en in februari 1916 verhuisde hij naar Engeland. Zijn albums, briefkaarten en affiches werden door het Britse War Propaganda Bureau wereldwijd verspreid. Raemaekers’ albums werden in achttien verschillende talen uitgegeven. Er is een website over zijn werk waar veel van zijn tekeningen zijn te bekijken: www.louisraemaekers.com

Door: Pauline Schakenbos