Huize Hinkeloord

Van bomen tot beelden

In 1855 werd door Dirk Vreede opdracht gegeven tot het bouwen van een landhuis op de Wageningse Berg. Het huis werd aanvankelijk Ngladjoe genoemd, naar de plantage van Vreede op Java, waarvandaan hij net teruggekeerd was. De Dirk Vreedebank bij de Junushoff is in 1887 als aandenken aan Vreede onthuld.

Foto Huize Hinkeloord ca. 1904 - Foto gemeentearchief } www.beeldbankwageningen.nl
Foto Huize Hinkeloord ca. 1904 – Foto gemeentearchief | www.beeldbankwageningen.nl

In 1916 werd begonnen met de verhuur van het landhuis aan de Landbouwhogeschool Wageningen. Lange tijd werd het gebouw werd gebruikt door de afdeling bosbouw. In 1919 werd het terrein als bosbouwarboretum voor studenten aan de toenmalige Landbouwhogeschool ingericht.
Drie bomen stammen nog uit de begintijd van deze tuin: de zomereik, de robinia en de grote plataan middenin de tuin. Uit 1919 stammen o.a. de mammoetboom, de zwarte den, de Europese lork, de zwarte walnoot en de Atlasceder.

hinkeloord_depotIn 2000 kwam het terrein en de villa te koop. Sinds zijn de villa en de tuin het onderkomen van beeldengalerij Het Depot.

In het pand en is er een permanente beeldententoonstelling, met o.a. werk van van Eja Siepman van den Berg, die vrij toegankelijk is.

Het Botanisch Laboratorium

Van laboratorium tot beeldengalerij

Cultureel erfgoed stamt niet per definitie uit het begin van de vorige eeuw. Een voorbeeld hiervan is het Botanisch Laboratorium.

botanisch_laboratorium_wageningen

Wageningen University & Research heeft zich in de afgelopen jaren bijna volledig teruggetrokken uit het voormalige universiteitscomplex De Dreijen. Enkele gebouwen als het Ritzema Boshuis en het cultuurhistorisch uitzonderlijke De Dreijenborch  werden al gesloopt. De Dreijenborch werd in 2008 door lezers van De Gelderlander en publiek van cultuurcentrum LUX in Nijmegen uitverkoren tot het bijzonderste en belangwekkendste gebouw uit de wederopbouwperiode in Gelderland.
Dat Het Depot het Botanisch Laboratorium van de Wageningse Universiteit in 2009 aankocht, is dan ook bijzonder goed nieuws.

de_banaanHet gebouw is een ontwerp van het bekende Delfts-Rotterdamse architectenbureau Mecanoo. Het werd gebouwd in 1990, en is een fraai voorbeeld van de neo-modernistisch bouwstijl aan het einde van de 20ste eeuw.

De lichtgebogen vleugel, die al snel de koosnaam ‘de banaan’ kreeg en die verschillende laboratoria huisvestte, heeft aan de arboretumzijde een vrijwel volledig glazen wand, zodat het groen wederom optimaal bij het gebouw betrokken wordt. Om het vele zonlicht door de glazen wand te kunnen temperen zijn aan deze tuinzijde houten lamellen aangebracht. Dit warme materiaal geeft eveneens een mooie overgang naar de natuur.
Als contrast met deze transparante wand is aan de westzijde gekozen voor een bijna volledig gesloten muur. Het zonlicht valt aan deze kant binnen onder een aluminium dak, dat elegant over het gebouw uitsteekt. Dit van boven binnenvallende licht bestrijkt ook de begane grond, aangezien in dit gebouw gekozen is voor het gebruik van een vide.

Het gebouw en de beeldencollectie zijn van donderdag t/m zondag van 11:00 – 17:00 uur gratis te bezoeken. Meer informatie: hetdepot.nl

Laboratorium voor landbouwscheikunde

Van kippenhok tot superwoning

Het laboratorium voor landbouwscheikunde werd in 1932 in gebruik genomen.
Het is een beetje een eigenaardig sober Rijksgebouw met nog wel enkele kenmerken van de Amsterdamse Stijl maar zeker niet zo uitbundig als bijvoorbeeld het Schip van Blaauw en het gebouw van Microbiologie. Het ontwerp wordt met grote zekerheid toegeschreven aan Rijksbouwmeester G.C. Bremer.

Landbouwscheikundig Labopratorium Wageningen
Ca. 1950, bron Gemeentearchief (www.beeldbankwageningen.nl)
Duitsgeschut met het laboratorium op de achtergrond. Bron: www.grebbeberg.nl
Duits geschut met het laboratorium op de achtergrond – bron: www.grebbeberg.nl

In de nadagen van de tweede wereld oorlog wordt het gebouw getroffen door het bombardement op de Sahara, de oorlogsschade is groot.
Het gebouw wordt opgelapt en behoud zijn laboratorium functie tot ongeveer 1955, daarna wordt het meer gebruikt als onderwijsgebouw dan als laboratorium.

In de 90-er jaren verkoopt de universiteit het gebouw aan een projectontwikkelaar. Deze wil op de ‘A-lokatie’ aan de Diedenweg de boel platgooien en er een nieuw appartementen complex neerzetten. Daar wordt echter een stokje voor gestoken. Verschillende actieve burgers bepleiten bij de gemeente de waarde van het gebouw en dringen aan om in actie te komen. Het gebouw heeft kwaliteit en is uniek in zijn soort. De gemeente onderkent dit en het gebouw krijgt een monumenten status.
De tijd vliedt echter voorbij en er gebeurt weinig tot niets om het leegstaande gebouw te beschermen tegen de elementen. Verval en uiteindelijke sloop dreigt alsnog.
rvb-05122919Inmiddels vele doorverkopen verder ziet uiteindelijk een projectontwikkelaars er toch brood in en wordt het gebouw onderhanden genomen.

En het resultaat mag er wezen.
Werd het vroeger gezien als schuur, men noemde het ook wel een kippenhok, inmiddels zijn er 4 woningen in gehuisvest waarop de voorgenoemde benaming echt niet niet meer op van toepassing is.
Conclusie van dit verhaal: een gebouw herbergt vele verhalen en mogelijke gebruiksvormen. Het is aan de creatieve geesten om die naar te tillen door nieuwe invullingen van een gebouw te onderkennen en er kansen in te zien.
Als dit gebouw was afgebroken was er een een uniek stukje cultureel erfgoed verloren gegaan. Nu is het een aanwinst voor de stad!

rvb-05122945

Website Bewoonster Marieke over het Proeflab »

Microbiologie

Het gebouw van Microbiologie aan de Hesseling van Suchtelingenweg boven op de Wageningse berg is een pareltje in stijl van de Amsterdamse School.

De jonge architect Cornelis Blaauw kreeg in 1920 opdracht van de Rijksbouwmeester een laboratorium annex onderwijs gebouw te realiseren voor de vakgroep microbiologie van de Landbouw Hogeschool. In Bergen (NH) had hij al een aantal bijzondere villa’s op zijn naam staan. Er werd juist voor Blaauw gekozen om iets bijzonders te maken van dit nieuwe onderwijsgebouw en dat is gelukt, want na bijna 100 jaar heeft het nog niets van zijn intrigerende uitstraling verloren!

microbiologie-wageningen

Het gebouw van Microbiologie is een heel bijzonder gebouw geworden, representatief voor de stijl van de Amsterdamse school; monumentaal en decoratief. De Amsterdamse school stijl staat bekend het gebruik van organische, natuurlijke vormen waarin meerdere kunstvormen samenkomen.
In alle uitbundigheid is dat te zien: de entree’s vormen schelpvormige rondingen met daarboven gebeeldhouwde sculpturen en er wordt veel gebruik gemaakt van glas-in-lood ramen.

microbiologie-1922_wageningen

Het gebouw is in 2007 afgestoten door de universiteit en overgenomen door bureau Nieuwland, een dienstverlenende kennisorganisatie. Het gebouw is sinds 2001 een rijksmonument en is inmiddels geheel in oude luister hersteld. De huidige gebruikers gaan daarmee zelfs zover dat markten worden afgestroopt om ook het interieur te verfraaien met meubels uit dezelfde stijlperiode.

De moderne kantoorstoel wordt vervangen door een fraaie houten uit 1920. Het maakt het zitten wellicht minder comfortabel, maar dat is voor de teveel zittende mens anno 2016 misschien alleen maar gunstig!

Laboratorium voor Landmeetkunde

“Denkend aan Holland, zie ik breede rivieren traag door oneindig laagland gaan…. “

Veel treffender dan in dit ‘gedicht van de eeuw’ (Hendrik Marsman, 1936) kan  het uitzicht vanuit dit voormalige laboratorium van de Landbouwhogeschool niet beschreven worden.

dsc04591Na de tweede wereldoorlog maakte de Landbouwhogeschool een sterke groei door.. Het tussen 1950 en 1953 gebouwde, laboratorium voor landmeetkunde was één van de eerste nieuwe bouwwerken. Het is gebouwd naar ontwerp van F.E. Röntgen in een esthetisch-functionalistische bouwstijl. Röntgen was van 1937 tot 1969 in dienst bij de Rijksgebouwendienst, sinds 1955 als hoofdarchitect van de afdeling Nieuwbouw.
De hoofdopzet van het ontwerp was al grotendeels uitgedacht door A. Kruidhof, de opdrachtgever en latere professor van de opleiding Cultuurtechniek, waarvan landmeetkunde deel uitmaakte. De hoofdopzet, met een grote practicumzaal voorzien van zeven grote ramen en een uitkijktoren, volgde logischerwijs uit de functie van het pand.

Het vrije uitzicht over de uiterwaarden en de verderop gelegen kerktorens was van primair belang voor het landmeten.

De practicumzaal is zo ontworpen dat de landmetingen zo zuiver mogelijk uitgevoerd konden worden. Om hinderlijke trillingen te elimineren is onder de betonnen vloer een grindbed van 40 cm. aangebracht en zijn de verwarmingsbuizen aan het plafond bevestigd (opstijgende warmte veroorzaakt eveneens trillingen). De torenkamer werd gebruikt om driehoeksmetingen kunnen te verrichten en het platform erboven voor astronomische metingen.

laboratorium voor landmeetkunde Wageningen
bron: www.beeldbankwageningen.nl

In het laboratorium werd ook het beeld De Valk van August Falise, dat eerst op het gelijknamige gebouw (voormalige theehuis de Valk), en eerdere onderkomen van Landmeetkunde stond, geplaatst.
De oostgevel is voorzien van een grote sgraffito van kunstenaar J. Voskuijl.

Eind jaren zestig werd het mogelijk om lengtemetingen te verrichten met behulp van infrarode stralen en was het uitzicht naar buiten niet langer noodzakelijk. Aan het eind van de vorige eeuw bleek dat het gebouw te klein werd en was verouderd. Er werd besloten om het gebouw te verkopen.
Sinds de verkoop in 2000 zijn er enkele bedrijven in het pand gevestigd.
Het gebouw heeft sinds 2007 de status van rijksmonument.